شکی نیست که گرانیت یکی از محبوب ترین سنگ های ساختمانی است که توسط بسیاری در فضاهای داخلی و خارجی ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. این سنگ سخت و زیبا دارای مزایای بسیاری است و برای طراحی داخلی و فضاهای مختلف از جمله آشپزخانه، حمام و سالن پذیرایی انتخاب مناسبی است. اگرچه این سنگ خواص و کاربردهای زیادی دارد، اما برخی معتقدند گرانیت رادیواکتیو است. حال باید بررسی کنیم که مواد سنگ گرانیت چقدر رادیواکتیو هستند و آیا با این سطح از خطر و تهدید استفاده می شود؟

مفهوم رادیواکتیویته در سنگ‌ها

رادیواکتیویته به توانایی یک ماده برای انتشار اشعه‌ی رادیواکتیو و گسیل ذرات آلفا، بتا، گاما و نوترون‌ها اطلاق می‌شود. در سنگ‌های ساختمانی نیز رادیواکتیویته ممکن است دیده شود، و این موضوع با توجه به ترکیب شیمیایی و نوع سنگ متفاوت است. رادیواکتیویته یک سنگ می‌تواند نتیجه‌ی عناصر شیمیایی رادیواکتیو موجود در آن باشد، مانند اورانیم و توریوم.

برای اندازه گیری رادیواکتیویته در سنگ ها از دستگاه های خاصی استفاده می شود که شدت پرتوهای رادیواکتیو را اندازه گیری می کند. این دستگاه ها می توانند نوع و سطح رادیواکتیویته یک سنگ را تشخیص دهند و داده های کمی و کیفی مربوط به آن را در اختیار ما قرار دهند. این اطلاعات به ما کمک می کند از استفاده از سنگ های رادیواکتیو یا سنگ های بسیار پرتوزا در مکان هایی که ممکن است برای سلامتی انسان خطرناک باشد، اجتناب کنیم و از سنگ های ایمن و بدون خطر در عملیات ساختمانی و ساختمانی استفاده کنیم.

رادیواکتیویته در سنگ گرانیت

در چند سال گذشته، با افزایش آمار سرطان ریه ناشی از پرتوهای گاز رادون و عناصر ساطع کننده آن در داخل منازل مسکونی و ساختمان‌ها مواجه شدیم. از این رو سازمان حفاظت از محیط زیست ایالت متحده یعنی EPA، میزان مجاز غلظت گاز رادون موجود در هوا را تعیین کرد. برای همین عده‌ای از آن زمان بر این باور هستند که انتشار گاز رادون از سنگ گرانیت، سبب به خطر افتادن سلامتی انسانها شده و برای آنها مضر است. از این رو محققان بر آن شدند تا آزمایشاتی را در این رابطه انجام دهند و میزان گاز رادون ساطع شده در ساختمان‌هایی با سنگ گرانیت و دیگری با سنگ آهکی را مورد بررسی قرار داده و به تفاوت آنها پی ببرند. نتیجه آزمایش نشان داد که میزان گاز رادون ساطع شده از سنگ گرانیت، خیلی کمتر از حد مجاز تعریف شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایالت متحده آمریکا است. این یعنی وجود چنین سنگ‌هایی مشکلی در سلامتی افراد ایجاد نکرده و سبب آسیب و ضرر و زیان خاصی به کسی نمی‌شود. البته باید اشاره شود که برخی از سنگ‌های گرانیت ایرانی، گواهی سلامت را از سازمان EPA دریافت کرده‌اند. برای مثال سنگ گرانیت کاهویی بیرجند، از جمله سنگ‌های گرانیت سبز در جهان است که موفق به دریافت این گواهی سلامت شده است. بنابراین با توجه به این موضوع هم میتوان از صحت و سلامتی سنگ گرانیت مطمئن شده و با اطمینان خاطر بیشتری از آن در فضاهای بسته استفاده کرد.

ویژگی‌های سنگ گرانیت

گرانیت یکی از پرطرفدارترین انواع سنگ های استخراج شده در صنعت سنگ ساختمانی است. این سنگ به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود به عنوان یک سنگ ساختمانی مرغوب شناخته می شود. خواص فیزیکی و شیمیایی گرانیت بسیار مهم است و بر انتخاب و استفاده ما تأثیر می گذارد.

ویژگی‌های شیمیایی سنگ گرانیت عبارتند از:

• ترکیبات معدنی با غلظت بالا، از جمله کوارتز، فلدسپار، و میکا
• عدم حاویت مواد مضر و سمی
• عدم جذب آب و نفوذپذیری برای رطوبت
• مقاومت در برابر اثرات محیطی مانند تغییرات دما و رطوبت

علاوه بر این ویژگی‌ها، سنگ گرانیت می‌تواند درجه‌های مختلف رادیواکتیویته داشته باشد. این ویژگی رادیواکتیویته، بستگی به ترکیبات معدنی موجود در سنگ گرانیت دارد. همچنین، سایر ویژگی‌های مرتبط مانند رنگ، بافت و ظاهر سنگ نیز می‌تواند، تأثیرگذار باشد.

آیا گاز رادون سنگ گرانیت سرطان زا است؟

همانطور که اشاره کردیم، این روزها بسیاری بر این باورند که استنشاق گاز رادون میتواند دلیلی بر سرطان ریه افراد باشد. حال باید ببینیم که آیا سنگ گرانیت و وجود گاز رادون در آن هم عاملی برای سرطان است یا خیر؟ در این رابطه باید اشاره شود که با توجه به میزان مجاز تعیین شده از سوی سازمان EPA، رادون سنگ گرانیت کمتر از حد مجاز است و عاملی برای ایجاد سرطان در انسانها نمی‌باشد. از طرفی سلامتی خود افراد در این زمینه هم موثر است. برای مثال افرادی که سیگاری هستند، نسبت به افراد غیر سیگاری به احتمال بیشتری دچار سرطان ریه می‌شوند. البته باید اشاره شود که ترکیبات سنگ گرانیت و محل شکل گیری سنگ‌ها، در میزان پرتوزا بودن آنها موثر است. در واقع ممکن است برخی از سنگ‌های گرانیت از خاصیت پرتوزایی بیشتری نسبت به دیگر انواع خود برخوردار باشند.